>Pisałem już o tym jak zrobić sobie nóż, jednak jeśli już go posiadamy musimy wykonać pochwę, aby przenoszenie noża było bezpieczne i miłe.
















Jest wiele rodzajów i wzorów pochew na nóż. Kiedyś najbardziej powszechne były pochwy wykonane z grubej skóry, drewna czy rogu, obecnie coraz częściej wykorzystuje się tworzywa sztuczne. Pochwy z materiałów naturalnych są mniej trwałe jednak lepiej prezentują się u boku, tworzywa sztuczne są bardziej wytrzymałe w szczególności na niesprzyjające warunki użytkowania jednak nie posiadają „tego” uroku. Ja najczęściej używam noży z pochwami ze skóry z racji na to, iż najłatwiej taką pochwę wykonać własnoręcznie w domu bez użycia specjalistycznych narzędzi.

Najpopularniejsze są pochwy noszone na pasku spodni, te jednak są najmniej poręczne, szczególnie wtedy gdy mamy na sobie kurtkę bluzę, która zasłania nam nóż. Wtedy, aby sięgnąć do noża, musimy podwijać kurtkę, dlatego warto pomyśleć o innym sposobie przenoszenia noża. Od jakiegoś czasu stosuję pochwę noszoną na szyi. Jest to sposób znany od wieków, jednak mało popularny w krajach europejskich. Doceniłem tę metodę przenoszenia noża podczas spływów kanoe, nóż na pasie ciągle zahaczał o burty powodując moją irytację jak również sporo hałasu. Po dopłynięciu na postój mój przyjaciel podpowiedział mi, abym uwiesił nóż na kawałku paracordu na szyi. Ta metoda sprawdziła się świetnie, jednak ten sznurek na szyi nie prezentował się dobrze dlatego postanowiłem wykonać sobie pochwę skórzaną.

Ale od początku. Co będzie nam potrzebne? Bez względu na to, jaką pochwę postanowimy wykonać, będziemy potrzebowali skóry (najlepszy jest tzw. jucht o grubości ok. 2-4mm), dratwy lnianej bądź nylonowej (ja stosuję grubą nić nylonową), szpikulec-szydło do robienia otworów w skórze, widelec, odrobiny wosku (może być parafina ze zwykłej świeczki) oraz nitów stalowych do nitowania skóry .

Pracę rozpoczynamy od wykonania rysunku pochwy na papierze i wykonania wzorca z kartonu. Przy projektowaniu wzorca należy pamiętać o tym, aby zostawić odpowiedni zapas skóry po bokach noża. Nóż nie jest dwuwymiarowy i z racji na grubość może się okazać, że po wykonaniu pochwy nie chce do niej wejść. Ja wykonuje pochwy w stylu skandynawskim tzn. prawie cała rękojeść noża chowa się do pochwy, dzięki czemu nie muszę stosować żadnych zapięć zabezpieczających nóż przed zgubieniem.

Gdy mam już gotowy wzorzec zawsze sprawdzam na nim czy nóż schowa się do środka. Gdy wszystko pasuje zaczynam wycinać elementy pochwy ze skóry. Ponieważ nie dysponowałem odpowiednim kawałkiem skóry nadającym się na pochwę wykonałem ją z odpadów skórzanych o grubości ok. 1-1,5 mm. Zakładam że większość początkujących adeptów puszczalstwa będzie miało podobne problemy. Aby z tak cienkiej skóry zrobić pochwę należy skleić razem minimum dwie warstwy skóry, ponieważ pochwa ma nam zapewniać bezpieczeństwo przenoszenia noża!!! Ja sklejałem po dwie warstwy skóry wodoodpornym klejem stolarskim. Jeśli jest to nóż do pasa musimy przyszyć lub przynitować „ucho” przez które przełożymy pas. Pamiętajcie, że od wytrzymałości tego ucha zależy byt waszego noża, dlatego warto wykonać je z mocniejszej skory bądź skleić kilka warstw. Bardzo ważne jest aby przyszyć to ucho z odpowiedniej strony pochwy. Nóż powinien być skierowany krawędzią tnącą do tyłu, gdy wisi w pochwie na naszym pasie, dlatego pochwa dla osoby leworęcznej powinna mieć ucho dostosowane do potrzeb właściciela. Ucho przyszywany przed zszyciem pochwy, ale to jest przecież oczywiste. Ważną sprawą jest zabezpieczenie szwów przed przecięciem. Możemy zrobić to dwojako, znitować pochwę, a przestrzeń pomiędzy nitami zszywać lub w miejscu szwów wkleić specjalne przekładki z grubej skory.

Gdy wszystko jest już gotowe zabieramy się za zszywanie naszej pochwy. Aby szew był równy odznaczamy sobie miejsca otworów widelcem, teraz możemy robić otwory szydłem w równych odstępach. Linię szwu można zaznaczyć wycinając w skórze rowek na nitkę przy użyciu trójkątnego dłuta do rzeźbienia. Jeśli jednak nie posiadamy takiego dłuta nie należy się tym przejmować i szyć bez rowka. Nić przed szyciem należy dokładnie nawoskować, co ułatwi nam przeciąganie jej przez ciasne otwory w skórze. Szwy wykonujemy zawsze na tak zwane dwie igły.

Gdy wszystko jest już zszyte pozostaje nam wyrównanie krawędzi pochwy papierem ściernym oraz impregnacja. Ja używam pasty do obuwie, a następnie nasączam pochwę woskiem pszczelim. Po takim zabiegu pochwa będzie nam służyła przed długie lata.

Robiąc pochwę na szyję postanowiłem wypleść z rzemieni uchwyt do zawieszania. Aby zrobić rzemienie wycinamy ze skóry o jednolitej grubości na całej powierzchni koło, a następnie zaczynamy wycinać rzemień kierując się spiralnie od krawędzi koła do jego środka. Gdy mamy już cztery rzemienie po ok. 120 cm zaczynamy wyplatać linkę tak jak jest to pokazane na rysunku.

Pamiętajmy, aby przed splotem zostawić ok. 10 cm rzemienia na to, żeby można było zapleść oczko w pochwie. Oczka wykonujemy zawijając inkę przez otwór w pochwie i wplatając końcówki rzemieni w powstałą linkę. Pozostaje nam tylko nawoskować line rzemienną i całą pochwę.

Pochwa na szyję ma wiele zalet, przekonacie się o tym podczas biwaków. Szczególnie dobrze widać te zalety podczas zimowych wypraw terenowych gdy nie trzeba podwijać kurtki, aby wydobyć nóż, bo ten swobodnie zwisa sobie na szyi.

Kolejną pochwę jaką wykonałem zrobiłem z drewna i skóry. Nóż który chciałem tak zabezpieczyć to specjalny nóż do rzeźbienia, który ma wąskie i bardzo delikatne ostrze. Ponieważ przenoszę go z reguły wraz z innymi narzędziami bałem się, że ostrze się uszkodzi w klasycznej skórzanej pochwie. Dlatego wykonałem pochwę na nóż z kawałka drewna. Użyłem do tego celu brzozy.

Rozłupałem deszczułkę i na stycznych krawędziach wyrzeźbiłem wgłębienie, w którym ma się chować ostrze noża. Następnie przy użyciu wodoodpornego kleju do drewna i ścisków, połączyłem obydwie polówki pochwy. Ponieważ deszczułka było zaszczepiona, a nie przepiłowana klej miał więcej zakamarków aby wniknąć i spoina jest trwalsza. Gdy klej wysechł obrobiłem pochwę do pożądanego kształtu i doszyłem skórzaną obejmą, zgodny z wymiarem rękojeści noża. Część skórzaną pochwy warto przykleić do elementu drewnianego. W takiej pochwie nie ma obaw, że delikatne ostrze noża uszkodzi się w skrzynce z narzędziami.
ILUSTRACJE:

1;1a; to wykroje pochew z kartonu
















2; wykroje spięte klamerkami dla kontroli rozmiaru pochwy












3; ucho na pas















4; znitowana pochwa















5; zabezpieczenie szwów pochwy wklejką ze skóry















6; odmierzanie odstępów szwów widelcem















7; wycinanie rowka pod nić















8; technika szycia na dwie igły












9; wyplatanie linki z rzemieni
















10; wycinanie rzemienia z płata skóry












11; wyplatanie oczek w lince rzemiennej















12; przygotowanie drewna na pochwę.
















13; wycięcia miejsca na ostrze w drewnie
































14 sklejanie
















15. Jeszcze jeden sposób formowania i obszywania skóry




















"Mały Jastrząb"
/phm. Kamil Makos H.O./
Hufiec ZHP „Mazowsze”
w Mińsku Mazowieckim