O lasce skautowej słów kilka

O lasce skautowej pisał już Robert Baden-Powell w swojej książce „Skauting dla chłopców”: ... uniform skauta nie jest zupełny jeżeli brak mu laski. Laska jest częścią wyekwipowania... .W dzisiejszych czasach laska stała się tylko egzotycznym dodatkiem do munduru.

Kilka lat temu, gdy na Wędrowniczej Watrze koło Augustowa, pojawiłem się z laską skautową w ręku, usłyszałem od zaprzyjaźnionej harcerki z Hufca Sokołów: „O widzę, że papugujecie po nas laski, bo to my je wymyśliliśmy”. Uśmiechnąłem się tylko, przypominając sobie widok ich krzywych kijów zamówionych u leśniczego na zlot w Gnieźnie. Można powiedzieć, że laska skautowa powinna być dumą harcerza który ją nosi.

W środowisku, z którego się wywodzę istniała swoista rywalizacja pomiędzy harcerzami, o to kto wykona ładniejszą laskę. Jak pisał Baden Powell w „Wędrówce do sukcesu”: „W starej myśliwskiej książeczce <> występuje znany bohater Jogglebury Crowdy.. Jego ulubionym hobby było wyszukiwanie w przeróżnych zagajnikach kijków, z których mógł on potem zrobić laski do chodzenia. Ja też mam między innymi ten zwyczaj. Choć może nie wyda się Wam to ciekawe, po wielu latach praktyki lubię wędrować mila za milą w poszukiwaniu odpowiedniego materiału na laskę. Zamiast zmęczenia mam satysfakcję z odnalezienia, wyprostowania, oczyszczenia i wykonania pięknej laski.”
Co to właściwie jest ta laska? Jak pisał Bi-Pi jest to gruby, prosty kij sięgający do nosa właściciela. W mojej drużynie ustaliliśmy sobie długość 160 cm. Dzięki temu, że wszystkie laski były równe, ułatwiało nam to wykonanie wielu zadań. Co mniej ważne, drużyna z laskami tej samej długości lepiej się prezentowała, na uroczystych apelach. Dodam tylko, iż 160 cm to optymalna długość laski skautowej, a teorię tą popieram wieloletnim doświadczeniem.

Ważne, aby laska wytrzymywała ciężar osoby, która będzie się nią posługiwała, wtedy będzie można wykorzystać ją do wielu pożytecznych prac.

Jak zrobić laskę skautową? To proste, wystarczy wyszukać w lesie odpowiednie drzewko. Najlepiej do tego celu nadaje się leszczyna lub jesion. Leszczyna ma tę zaletę, że rośnie w zwartych krzakach. Wycięcie jednej gałęzi nie wyrządzi szkody, a wręcz przeciwnie, pobudzi pień do bardziej dynamicznego wzrostu. Do wycięcia laski z takiej gęstwiny najlepiej nadaje się mała piła lub piłka ze scyzoryka. Posługiwanie się siekierą albo nożem w takich warunkach może być problematyczne. Osobiście posługuję się laską leszczynową, jednak bardzo często robiłem laski z suszek (uschłe stojące jeszcze drzewo) świerkowych lub sosnowych.
Po wycięciu odpowiedniego kija należy go odpowiednio obrobić. Jeśli nasz kij jest delikatnie skrzywiony, możemy spróbować go wyprostować. Zanim zdejmiemy korę, należy rozgrzać kij, w miejscu skrzywienia, w ognisku a następnie uginać go w stronę przeciwną. Po ostygnięciu kij zachowa nadany mu kształt. Laską następnie należy okorować i dokładnie wysuszyć. Proces suszenia jest niezmiernie ważny. Jeśli kij będzie wysychał nierównomiernie i gwałtownie, to może popękać wzdłuż włókien. Aby temu zapobiegać należy suszyć go w chłodnym i przewiewnym miejscu w pozycji poziomej. Po wysuszeniu i obrobieniu końcowym warto taką laskę zaimpregnować. Ja polecam metodę naturalną choć na rynku dostępne są specjalistyczne impregnaty do drewna. Będziemy potrzebowali oleju lnianego spożywczego. Podgrzewamy go do temperatury i nasączamy laskę lnianą szmatką. Następnie trzymamy laskę w ciepłym miejscu, aż olej całkowicie się wchłonie. Proces powtarzamy kilkakrotnie, w ten prosty sposób wydłużymy żywotność naszej laski.

Górny koniec laski obrabiamy nadając mu kształt półokrągły, natomiast dolny ścinamy na płasko. Na lasce nacinamy miarkę decymetrową z tym, że na jednym decymetrze robimy nacięcie co centymetr. Taka podręczna miarka na pewno przyda nam się w terenie, chociażby do zmierzenia tropu, wysokości drzewa czy szerokości rzeki. Od dołu można laskę podkuć tak, aby nie pękała nam od uderzeń o twardy grunt. W tym celu należy dolną część laski zestrugać trochę i w to miejsce nałożyć pierścień z rurki mosiężnej. Następnie taki pierścień przybijamy gwoździkiem lub nitujemy. Dla nadania specyficznego i osobistego charakteru laska może być rzeźbiona wg uznania właściciela.
Sygnały przekazywane przy użyciu laski:
- laska trzymana poziomo nad głową obydwoma rękoma oznacza „widzę to, czego szukamy”.
- tak samo trzymaną laską, ale poruszając nią powolnie w górę i w dół, oznaczać będzie „daleko widzę to, czego szukamy”,
- gdy powtórzymy to wszystko, ale laską będziemy poruszać szybko damy znać towarzyszom, że „blisko widzimy to, czego szukamy”,
- laska trzymana pionowo nad głową jedną ręką oznacza „w zasięgu wzroku nie ma tego czego szukamy”,
- jeśli chcemy się dowiedzieć, czy wysłany przez nas zwiadowca natknął się na jakiś ślad podnosimy laskę pionowo nad głową jedną ręka i poruszamy nią na boki .
Laski skautowej można by użyć na wiele sposobów i można napisać książkę o jej praktycznym zastosowaniu, ja jednak zostawiam to waszej inwencji.

Noszenie laski do munduru wymaga od nas zapoznania się z podstawowymi zasadami musztry z laską.
Zwyczaje i obrzędy związane z laską skautową.

W niektórych środowiskach ofiarowuje się laskę harcerce lub harcerzowi w czasie składanie przez nich Przyrzeczenia Harcerskiego, aby nigdy nie upadli w swej harcerskiej wędrówce do ideału. Laskę skautową można podarować przyjacielowi jako dowód naszego szczerego oddania. Dolny koniec laski opala się w obrzędowym ognisku, aby chronić ją i jej właściciela od brudu i zepsucia jakie może napotkać na swej drodze. W praktyce takie opalanie hartuje drewno przez co staje się ono bardziej odporne na ścieranie. W trakcie ogniska można ułożyć laski jedna przy drugiej i usiąść na nich jak na ławce.
Po pewnym czasie przekonacie się, że laska skautowa zawsze jest potrzebna wtedy gdy nie ma jej pod ręką i że jest niezastąpionym towarzyszem na harcerskim szlaku!

phm. Kamil Makos H.O.
Hufiec "Mazowsze"
w Mińsku Mazowieckim
Zdjęcia: Autor, oraz Katarzyna Niwińska

Od Redakcji:
Bardzo pięknym zwyczajem puszczańskim, jest laska skautowa noszona przez harcerki i harcerzy posiadających Miano Puszczańskie, nadane w jednej z Gromad puszczańskiej rodziny. Takie laski, z totemowym proporcem Kręgu Czarnego Dębu, są na zdjęciach. Zwieńczeniem laski jest rzeźbiony totem puszczanina. Nadawanie Mian Puszczańskich, to od 1917 r. jedna z największych tajemnic harcerstwa. Kręgi Puszczańskie nie są formalną strukturą w żadnym z harcerskich Związków. W okresie komuny były ściśle zakonspirowane i ścigane przez bezpiekę. Uznanie i przynależność do Kręgów jest najwyższą godnością możliwą do osiągnięcia przez brać harcerską.