- Drukuj
- 25 sty 2015
- News HaeRa
- 1648 czytań
- 1 komentarz
Prawo harcerskie nie jest dogmatem
220 uczestników w trzech miastach (Kraków, Warszawa, GdaÅ„sk) to bilans konferencji, jakie zorganizowaÅ‚a w 2014 roku Rada Naczelna .
"Prawo harcerskie jako system wartoÅ›ci; tradycja i wspóÅ‚czesność" - pod takim tytuÅ‚em podjÄ™liÅ›my dyskusjÄ™ o prawie harcerskim, szukajÄ…c odpowiedzi na pytania dotyczÄ…ce wspóÅ‚czesnego brzmienia Prawa Harcerskiego, katalogu wartoÅ›ci, jakie ono odzwierciedla, wizji Å›wiata, którÄ… chcemy kreować w XXI wieku w ZHP.
Prawo harcerskie nie jest dogmatem - to jeden z najważniejszych wniosków, jaki nasuwa siÄ™ po tych konferencjach. Mamy Å›wiadomość, że obecne PH z drobnymi kosmetycznymi zmianami funkcjonuje od 1914 roku. I o ile decyzja jakich zmian mamy dokonać nie jest oczywista i jednoznaczna, to przekonanie, że zmiany sÄ… potrzebne, w zasadzie nie ulega wÄ…tpliwoÅ›ci.
Prawo Harcerskie to element harcerskiej tożsamoÅ›ci. Jego istnienie i stosowanie powinno pÅ‚ynąć z wnÄ™trza organizacji, bez pomijania jego historycznych uwarunkowaÅ„. JeÅ›li jednak w danym momencie czujemy wewnÄ…trz organizacji, że chcemy na nowo sformuÅ‚ować i zdefiniować jego zapisy, to nie ma żadnego powodu, który by nas przed tym powstrzymywaÅ‚.
Prawo harcerskie to zbiór drogowskazów a nie kodeks
SformuÅ‚owania zawarte w Prawie Harcerskim majÄ… pomóc w realizacji naszej misji. Aby to osiÄ…gnąć, nasze dziaÅ‚ania muszÄ… być oparte na wÅ‚aÅ›ciwych wartoÅ›ciach i normach. WartoÅ›ci to wszystko to, co uchodzi za ważne i cenne dla jednostki i spoÅ‚eczeÅ„stwa oraz jest godne pożądania i stanowi cel dążeÅ„ ludzkich. Natomiast norma wyznacza powinnoÅ›ci, nakazy i zakazy, wskazuje sposoby i metody realizowania nadrzÄ™dnych wartoÅ›ci. W tym kontekÅ›cie PH jest i winno być zbiorem drogowskazów okreÅ›lajÄ…cych kierunek wszechstronnego rozwoju i ksztaÅ‚towania charakteru przez stawianie wyzwaÅ„.
Tak rozumiane Prawo nie jest i nie powinno być kodeksem. Harcerz jest wychowywany ku wartoÅ›ciom, a niedoskonaÅ‚ość stosowania PH nie wyklucza harcerza ze wspólnoty, lecz wskazuje mu wÅ‚aÅ›ciwÄ… Å›cieżkÄ™ .
Warto także podkreÅ›lić, że tolerancja na odstÄ™pstwa i wyrozumiaÅ‚ość w poszukiwaniu wÅ‚aÅ›ciwej drogi rozwoju jest dużo wiÄ™ksza w odniesieniu do harcerzy niż do instruktorów.
Prawo Harcerskie a granice tolerancji
RealizujÄ…c naszÄ… misjÄ™ dążymy do tego, by harcerz, osiÄ…gajÄ…c dojrzaÅ‚ość fizycznÄ…, psychicznÄ…, spoÅ‚ecznÄ… i duchowÄ…, reprezentowaÅ‚ swojÄ… postawÄ… wartoÅ›ci zawarte w Prawie Harcerskim. W Å›wiecie wartoÅ›ci nie da siÄ™ zadowolić wszystkich i w tym kontekÅ›cie prawo może wyznaczać granice tolerancji postaw, zachowaÅ„, których przekraczanie nie uzyska naszej akceptacji. Zdefiniowanie tych granic jest dzisiaj dużym problemem, ponieważ w imiÄ™ tej samej tolerancji, którÄ… niektórzy uznajÄ… za wartość samÄ… w sobie, boimy siÄ™ jednoznacznie powiedzieć, czego nie chcemy i nie akceptujemy. Możemy rozumieć też tolerancjÄ™ jako naszÄ… postawÄ™ na nieprzestrzeganie Prawa Harcerskiego. WewnÄ…trz organizacji jesteÅ›my zdecydowanie bardziej tolerancyjni na niestosowanie prawa niż nasze otoczenie zewnÄ™trzne. Tu warto podkreÅ›lić porównanie Prawa Harcerskiego do kodeksu rycerskiego. Od rycerza oczekiwano przestrzegania tegoż kodeksu. Od harcerza a szczególnie instruktora oczekuje siÄ™, że bÄ™dzie wzorem. StÄ…d tak silne znaczenie ma w naszym postrzeganiu Å‚amanie 10 punktu. Sami zaÅ› jesteÅ›my skÅ‚onni przymykać oczy na wiele , tolerujÄ…c na przykÅ‚ad naÅ‚ogowego palacza, bo to czÅ‚owiek wartoÅ›ciowy i organizacja ma z niego pożytek, równoczeÅ›nie zapominajÄ…c, że fundamentem naszej metody jest wychowanie przez przykÅ‚ad.
10 punkt Prawa Harcerskiego
Zapis tego punktu nie odpowiada wyzwaniom wspóÅ‚czesnego Å›wiata. DziÅ› czÅ‚owiek jest narażony na zagrożenia równie niebezpieczne, jak tytoÅ„ czy alkohol i dlatego w tym kontekÅ›cie obszar wspóÅ‚czesnych zagrożeÅ„ wymaga dodefiniowania. W swoim obecnym sformuÅ‚owaniu punkt ten nie jest drogowskazem a raczej zapisem kodeksowym, twardym nakazem odbiegajÄ…cym od formuÅ‚y i filozofii pozostaÅ‚ych punktów. Pozostawienie tego punktu w obecnym brzmieniu bÄ™dzie miaÅ‚o sens tylko wtedy, kiedy konsekwentnie bÄ™dziemy wymagać przestrzegania go przez instruktorów, ponieważ obecnie nasza postawa naraża nas na Å›mieszność i zarzut hipokryzji. CaÅ‚kowita abstynencja winna być wyborem a nie nakazem.
Postawa instruktora a Prawo Harcerskie
Å»ycie w duchu Prawa Harcerskiego to jedno z najważniejszych wyzwaÅ„ dla instruktorów. Nie zmienimy naszej organizacji i nie bÄ™dziemy budować jej autorytetu, jeÅ›li jej instruktorzy bÄ™dÄ… reprezentowali wÄ…tpliwÄ… postawÄ™ etycznÄ…. Autorytet harcerstwa miÄ™dzywojennego instruktorzy harcerscy budowali swoja postawÄ… i stylem życia. StÄ…d też wymagania wobec instruktorów, aby żyli w zgodzie z Prawem Harcerskim, winny być dużo wyższe. Prawo musi nam towarzyszyć na co dzieÅ„, a nie tylko przy okazji organizowania Przyrzeczenia Harcerskiego czy zajęć na kursie drużynowych. W tym rozumieniu powinny nam pomagać również debaty, spotkania, konferencje, ponieważ dajÄ… one szanse na ożywienie myÅ›lenia o harcerstwie w kontekÅ›cie wartoÅ›ci i przywracajÄ… wÅ‚aÅ›ciwÄ… hierarchiÄ™ spraw (lepiej spierać siÄ™ o pryncypia niż o to, kto ma stać w pierwszym rzÄ™dzie na defiladzie).
Co z tym Bogiem?
Obecnie stan prawa wewnÄ™trznego ZHP w odniesieniu do religijnoÅ›ci i stosunku do Å›wiata duchowego jest niejednoznaczny i częściowo sprzeczny. Z jednej strony skÅ‚adajÄ…c Przyrzeczenie każdy harcerz zobowiÄ…zuje siÄ™ do peÅ‚nienia sÅ‚użby Bogu. Z drugiej – w Statucie ZHP w §2 mamy zapis, że ZHP uznaje prawo każdego czÅ‚onka ZwiÄ…zku do osobistego wyboru systemu wartoÅ›ci duchowych. A w podstawach wychowawczych - że sÅ‚użba Bogu wynika z osobistego stosunku do duchowych wartoÅ›ci życia, takich jak: miÅ‚ość, prawda, dobro, sprawiedliwość, wolność, piÄ™kno, przyjaźń, braterstwo, nadzieja. Z kolei w Uchwale XXX Zjazdu ZHP czytamy, iż sÅ‚użbÄ™ Bogu rozumiemy jak w Konstytucji WOSM – czyli jako stosowanie siÄ™ do zasad duchowych, lojalność wobec religii, która je wyraża.
W dalszych rozważaniach możliwe są następujące warianty:
1. Wyraźne sformuÅ‚owanie wymogu religijnoÅ›ci – przez pozostawienie tekstu Przyrzeczenia Harcerskiego bez zmian i usuniÄ™cie ze Statutu i podstaw wychowawczych zapisów stwarzajÄ…cych pole do odmiennych interpretacji.
2. Pozostawienie stanu obecnego bez zmian.
3. Przywrócenie drugiej roty Przyrzeczenia – czyli powrót do stanu z lat 1990-1995.
4. Zmiana obowiÄ…zujÄ…cej roty Przyrzeczenia – tak by nie odwoÅ‚ywaÅ‚a siÄ™ wprost do Boga.
Nie ulega wÄ…tpliwoÅ›ci, iż wokóÅ‚ tych czterech wariantów bÄ™dzie toczyć siÄ™ dalsza dyskusja – bardzo ważna i potrzebna, ponieważ pozwala ona na lepsze zrozumienie naszych intencji, postaw i oczekiwaÅ„.
Konkluzje
• W 2015 roku powinny odbywać siÄ™ dalsze konferencje instruktorskie – ponieważ tylko w ten sposób instruktorzy ZHP bÄ™dÄ… mogli wyrobić sobie rzeczywisty poglÄ…d na Prawo Harcerskie.
• Dalsza dyskusja i debaty pozwolÄ… także na rozbudzenie fermentu intelektualnego na wszystkich szczeblach ZwiÄ…zku, co powinno zaowocować także wiÄ™kszym zwróceniem uwagi na życie zgodne z duchem Prawa Harcerskiego.
• Koniecznie należy zacząć aktywnie pracować z prawem na kursach wszystkich poziomów.
• Punkty Prawa Harcerskiego powinny stać siÄ™ hasÅ‚ami dużych kampanii spoÅ‚ecznych realizowanych przez ZHP.
hm. Marian Antonik
V-PrzewodniczÄ…cy ZHP
Od Redakcji:
1. Abstynencja nie dzieli siÄ™ na caÅ‚kowitÄ… i częściowÄ…. Jako taka nie może być dla instruktora WYBOREM, bo jeÅ›li jako wychowawca harcerski jej nie wybierze, to nie speÅ‚ni kardynalnej harcerskiej zasady wychowawczej - nie bÄ™dzie dla harcerek i harcerzy przykÅ‚adem. Zastanówmy siÄ™ nad wstrzemięźliwoÅ›ciÄ…, czy w dzisiejszych czasach jej RAMY speÅ‚niÄ… kryterium konieczne by być harcerskim wychowawcÄ…. I czy można odpowiedzialnie zastÄ…pić abstynencjÄ™ wstrzemięźliwoÅ›ciÄ… o okreÅ›lonych granicach.
2. Konkluzja dotyczÄ…ca Wiary i Boga niezbyt nam odpowiada, a nawet bardzo nas niepokoi.
Zbyt Å‚atwo część z nas może doprowadzić ZHP do pogrzebania wartoÅ›ci i Idei o które walczyliÅ›my w latach 1945- 90. Skauting bez Wiary, to komsomolska hybryda.
Social Sharing: |
![]() ![]() ![]() |
Komsomołska hybryda...
BiPi: Jeśli skauting miałby istnieć bez Boga to lepiej by nie istniał.