O Jamboree, i o symbolach zlotowych

Światowe Jamboree Skautowe, pełna nazwa to Skautowe Jamboree Światowej Organizacji Ruchu Skautowego, w którym zazwyczaj uczestniczy kilkadziesiąt tysięcy skautów z całego świata w wieku od 14 do 17 lat. Podczas jamboree, poza licznymi wspólnymi zajęciami, wielu skautów wymienia się odznakami, chustami, pamiątkami ze swoich krajów. Ale najważniejszy jest wspólne doświadczenie pracy skautowej, poznanie zwyczajów i historii przeróżnych krajów pochodzenia. Zawiązanie wspólnych kręgów Przyjaźni i zrozumienia, bez uprzedzeń, różnic rasowych, czy wyznaniowych.

  Pierwsze Światowe Jamboree Skautowe zostało zorganizowane przez Skautów Brytyjskich w Londynie, w 1920 roku w halach Olympia w Kensington w Londynie. Symbolicznie, miejsce Jamboree nosiło nazwę miejsca narodzin Igrzysk Olimpijskich, czyli Olimpii. W wydarzeniu wzięło udział 8000 skautów z 34 krajów.

Skąd nazwa Jamboree?

W leksykografii słowo „Jamboree” jest uważane za amerykanizm, który pochodzi z lat 1860-65 i odnosi się do radosnego, hałaśliwego zgromadzenia. Uważa się, że termin ten pochodzi od słów jabber (szybka, niewyraźna rozmowa) i shivaree (hałaśliwe świętowanie), z „m” od jam (tłum). Podczas gdy Światowe Jamboree Skautowe jest wyrażeniem używanym przez Światową Organizację Ruchu Skautowego, inne organizacje też organizowały wydarzenia zwane „jamboree” dla swoich członków.

Organizacja Jamboree wzorowana na Światowych Olimpiadach

Ponieważ Ruch Skautowy, po jego założeniu przez Roberta Baden-Powella w 1907 roku stał się międzynarodowym sukcesem, jego założyciel dostrzegł potrzebę gromadzenia przedstawicieli skautów z całego świata. Ogólnym celem było wspieranie ogólnoświatowego braterstwa i pomaganie młodym skautom uczestniczącym w ruchu w poznawaniu innych młodzieży różnych narodów poprzez bezpośrednie, wspólne spotkania. Autorem pomysłu organizowania takich okresowych międzynarodowych spotkań, był Naczelny Skaut Grecji Konstantinos („Kokos”) Melas, podczas międzynarodowego spotkania skautów w Anglii w 1918 r. Kapitan Melas zaproponował Robertowi Baden-Powellowi, by spotkania powtarzały się co cztery lata, w taki sam sposób, w jaki odbywały się igrzyska olimpijskie w starożytnej Grecji. Pomysł ten został przyjęty z entuzjazmem przez Baden-Powella, który nazwał te spotkania „Jamboree”. Od tego czasu Jamboree odbywają się co cztery lata. Miały miejsce tylko dwa wyjątki: w latach 1937-1947 nie odbyło się żadne Jamboree z powodu II wojny światowej, a Jamboree w 1979 roku, które miało odbyć się w Iranie, zostało odwołane z powodu politycznych wstrząsów w regionie w tym czasie. Jamboree odbywało się w różnych krajach na całym świecie. Pierwsze siedem Jamboree odbyło się w Europie.

Po Olimpii w Londynie, drugie jamboree zostało zwołane w 1924 roku w Holandii, koło Kopenhagi. Przeszło do historii jako „deszczowe jambo”, bo przez 7 dni zlotu lał deszcz. Udział wzięło pięć tysięcy skautów z 35 nacji.

Wśród flag krajów uczestniczących w Jambo widoczna polska flaga

Trzecie Jamboree to Arrowe Park w Wielkiej Brytanii.

Po raz pierwszy Baden-Powell niezwykle mocno zaakcentował potrzebę skautowego posłannictwa Pokoju Światowego, którego symbolem miała stać się Złota Strzała Pokoju, przekazana narodowym reprezentacjom na specjalnym apelu. O Złotej Strzale z Arrowe Park wpiszemy w dalszej części numeru.

Proporczyk zastępu zlotowego z naszywką plakietki Jamboree w Arrowe Park.

Czwarte Jamboree odbyło się w Gödöllö na Węgrzech. Polski kontyngent był jednym z najliczniejszych. Nasi harcerscy lotnicy wyróżnili się swymi szybowcami i wspaniałymi obozami zlotowymi, jak choćby obóz 16 WDH.

Piąte Jamboree miało miejsce w Holandii w Vogelenzang, w 1937 roku. Było to ostatnie jambo przed wybuchem II Wojny Światowej, zarazem ostatnie też spotkanie światowe Skautów, w którym uczestniczył Robert Baden-Powell.

Pierwsze po wojnie, szóste w kolejności „Jamboree Pokoju” odbyło się w 1947 r., we Francji w Moisson.

Pierwotnie to Jamboree planowano odbyć we Francji, gdyby nie wybuch wojny. Dlatego Jamboree w dwa lata po wojnie postanowiono odbyć symbolicznie we Francji, jako znak pokoju i ciągłości Ruchu.

Po raz pierwszy oficjalnie w Jamboree nie uczestniczyła reprezentacja Polski. ZHP został wykluczony ze struktur Światowego Skautingu w wyniku zmian politycznych, jakie zaszły w Polsce po wojnie.

Siódme Jamboree w Bad Ischl, Austria 1951r.

Oficjalnie to Jamboree również odbyło się bez naszego udziału. W Polsce w wyniku działań politycznych i prześladowania członków ZHP przez służbę bezpieczeństwa, organizacja bezprawnie uległa likwidacji od 1949 r. do roku 1956. Mimo tego wiele środowisk zeszło do konspiracji. Na emigracji z powodzeniem rozwijał się Ruch Harcerski w ramach ZHP na Obczyźnie, któremu jednak władze skautingu światowego odmawiały przynależności, nie uznając z zasady organizacji emigracyjnych. Według zasad WOSM, młodzież emigracyjna powinna należeć do organizacji skautowych w kraju zamieszkania.

Pisząc o powojennych Jamboree, warto wspomnieć, że tak faktycznie, to polskie harcerstwo uczestniczyło we wszystkich zlotach, dzięki zaprzyjaźnionym bratnim organizacjom skautowym. Głównie w ramach kontyngentów krajowych i dzięki osobistym kontaktom kadry harcerskiej.

Ósme Światowe Jamboree odbyło się w Kanadzie, w Niagara On the Lake, Ontario, 1955 r.

Wtedy to rozpoczęła się tradycja odbywania Jamboree na różnych kontynentach. Jak dotąd tylko Afryka nie była gospodarzem Jamboree.

Po wykaz kolejnych, bliższych naszym czasom Jamboree sięgnijmy do Wikipedii:

•  1957 – IX Jamboree w Sutton Park, Wielka Brytania
• 1959 – X Jamboree – Mt. Makiling, Filipiny
• 1963 – XI Jamboree – Maraton, Grecja
• 1967 – XII Jamboree – Farragut State Park, Idaho, Stany Zjednoczone
• 1971 – XIII Jamboree – Asagiri Heights, Japonia
• 1975 – XIV Jamboree – Mjøsa, Lillehammer, Norwegia
• 1979 – Kolejny rok, w którym miało się odbyć Jamboree – World Jamboree Year, planowane XV w Neyshabur, Iran – nie odbyło się ze względu na wybuch działań wojennych, w zamian zorganizowano międzynarodowe obozy w Kanadzie, Szwecji, Szwajcarii, Australii i Stanach Zjednoczonych
• 1983 – XV Jamboree – Kananaskis Country, Alberta, Kanada
• 1988-1989 – XVI Jamboree – Cataract Scout Park, Nowa Południowa Walia, Australia, po raz pierwszy odbyło się na półkuli południowej.
• 1991 – XVII Jamboree – Mt. Sorak National Park, Korea Południowa
• 1995 – XVIII Jamboree – Flevoland, Holandia. Po raz pierwszy od II Wojny Światowej w Jamboree bierze oficjalne udział Polska Reprezentacja Zlotowa. Powracamy do Światowej Rodziny Skautowej.
•  1998-1999 – XIX Jamboree – Picarquin, Chile. W zlocie uczestniczy nasz flagowy jacht harcerski Zawisza Czarny, który w drodze na jambo opływa Przylądek Horn, budząc na zlocie niemałą sensację.
•  2002-2003 – XX Jamboree – Sattahip, Chonburi Province, Tajlandia. Do pewnego stopnia to jamboree odbiegało od poprzednich, że sztab logistyczny pełnił w całości rząd Tajlandii.
• XXI Jamboree w 2007 roku odbyło się w Hylands Park w Wielkiej Brytanii i świętowało stulecie skautingu. Z tego powodu zaszczyt organizacji tego wydarzenia ponownie przypadł Wielkiej Brytanii, jako miejscu narodzin skautingu. Ponad 40 000 młodych ludzi obozowało w sierpniu w Hylands Park w Chelmsford, Essex. Setki tysięcy odwiedzających uczestniczyło we wszystkich wydarzeniach w ramach Jamboree.
• XXII Jamboree w Szwecji. „Simply Scouting – po prostu skauting) odbyło się w Rinkaby w Szwecji w dniach 27 lipca - 8 sierpnia 2011 r. Ze względu na połączenia promowe, z Polski wybrało się wiele harcerek i harcerzy, by w dni otwarte odwiedzić jambo.
• XXIII Światowe Jamboree Skautowe odbyło się w Kirara-hama w mieście Yamaguchi w Japonii w dniach 28 lipca - 8 sierpnia 2015 r.
• XXIV Światowe Jamboree Skautowe odbyło się w The Summit Bechtel Family National Scout Reserve w Wirginii Zachodniej w Stanach Zjednoczonych w dniach 22 lipca - 2 sierpnia 2019 r. Po raz pierwszy jambo było organizowane wspólnie przez trzy organizacje – amerykańską, kanadyjską i meksykańską.
• XXV Światowe Jamboree Skautowe odbyło się w Saemangeum w Korei Południowej w dniach od 2 do 12 sierpnia 2023 roku. Od początku towarzyszyły mu wielkie upały, dlatego kilka kontyngentów, w tym brytyjski i amerykański, opuściło obóz. Nasz polski kontyngent włączył się z powodzeniem w reorganizację Jamboree, gdy 7 sierpnia koreański rząd zdecydował o wcześniejszym zakończeniu jamboree w Saemangeum i ewakuację uczestników do Seulu, bo po fali upałów miała nastąpić burza tropikalna. Program jamboree był kontynuowany w stolicy Seulu, a uczestnicy przebywali w różnych miejscach w całym mieście, w tym w bazach wojskowych i na uniwersytetach. Ceremonia zamknięcia odbyła się na Seoul World Cup Stadium, które było gospodarzem Mistrzostw Świata FIFA w 2002 roku.
• XXVI Światowe Jamboree Skautowe odbędzie się w 2027 roku w Polsce na Wyspie Sobieszowskiej pod Gdańskiem.
• XXVII Światowe Jamboree Skautowe odbędzie się w 2031 roku w Silkeborg w Danii.