Muszę powiedzieć, że kiedy byłem zeszłego roku w Polsce w czerwcu, wiele rzeczy było dla mnie zaskoczeniem. Niektóre były trochę bolesnym zaskoczeniem, tak, bolesnym! Ale wśród tych zaskoczeń na pewno zaskoczeniem radosnym - było stwierdzenie obecności harcerzy w mundurach harcerskich na wszystkich etapach, na wszystkich miejscach mojego pielgrzymowania po Polsce, ich udział w spotkaniach, które miały charakter religijny.

Było to dla mnie nowością. Patrzyłem na to ze zdziwieniem, ale z radosnym zdziwieniem, ponieważ w poprzednim okresie, jeszcze przed wyjazdem z Polski - musiałem się od tego odzwyczaić. Pozostały nam tylko te spotkania bez mundurów, bez oprawy harcerskiej, właśnie przy sposobności Mszy świętych odprawianych w styczniu za Andrzeja Małkowskiego w kościele św. Anny w Krakowie.

Kilkakrotnie tę Mszę św. odprawiałem również ja, kiedy byłem w Krakowie biskupem, więc to wydarzenie zeszłoroczne bardzo głęboko utkwiło mi w pamięci. Z radością zobaczyłem Was na audiencji wczorajszej w pełnym umundurowaniu.

Jest to dla mnie bardzo wielką radością, że mogę Was dzisiaj tutaj spotkać, w pewnym sensie - przyjąć przy ognisku, chociaż właściwie to Wy mnie przy tym ognisku przyjmujecie.

Pragnę dodać, że ja w moim życiu - ale to przede wszystkim w życiu moim kapłańskim, jako ksiądz, jako biskup, jako kardynał - wiele letnich wieczorów spędziłem przy ognisku. I byłem bardzo przez te ogniska związany z tradycją harcerską, ponieważ ogniska te były w znacznej mierze urządzane przez harcerzy, dawnych harcerzy, w duchu harcerskim, z bardzo wielu pieśniami harcerskimi, które dzięki temu są mi dobrze znane.

Natomiast muszą powiedzieć, że to dzisiejsze ognisko w Castel Gandolfo jest w moim życiu wydarzeniem historycznym, ponieważ po raz pierwszy jestem przy ognisku z prawdziwymi harcerzami w mundurach harcerskich - czyli jestem po raz pierwszy w życiu przy ognisku harcerskim. Nie tylko przy ognisku, które wynika z tradycji harcerskich, na podobieństwo harcerskie, z ich pieśniami - ale prawdziwe ognisko harcerskie i to jeszcze na bardzo wysokim szczeblu, bo jak się dowiaduję - otaczają mnie tu przede wszystkim instruktorzy harcerscy zwłaszcza z Krakowa, ale także z różnych stron Polski. Więc - sztab.

Bardzo się cieszę tymi wiadomościami., które tutaj usłyszałem, bo muszę powiedzieć, że ta sprawa była dla mnie trochę niejasna. Dzisiaj mi się dużo wyjaśniło na ten temat , jak to jest z tym harcerstwem, jawnym harcerstwem, które równocześnie pojawia się w kościele, uczestniczy w uroczystościach religijnych, a nawet pojawiło się u Papieża w Castel Gandolfo. To mi się teraz wszystko wyjaśniło.

Pragnę na zakończenie dodać, że dla tego ruchu Waszego, do którego nigdy formalnie nie należałem - mam jednak ogromne uznanie, powiedziałbym - pewną cześć. Przede wszystkim jednak uznanie dla wielkiej trafności idei harcerskiej, dla wielkiej siły wychowawczej, ideału harcerskiego, ideologii harcerskiej.

To się sprawdziło w dziejach naszych przez te siedemdziesiąt pięć lat, a więc w dziejach tego stulecia, począwszy właściwie od pierwszej wojny światowej. Wiemy , że druga wojna światowa wpisała w wielkie martyrologium polskie setki i tysiące imion harcerzy i harcerek, zwłaszcza w związku z Powstaniem Warszawskim.

Niedawno przeglądałem literaturę w związku z czterdziestą rocznicą tego powstania. I tam oczywiście także poważnym rozdziałem są harcerze i harcerki, którzy w tym powstaniu brali czynny udział i oddali życie za Ojczyznę.

Więc tradycje Waszego Związku - są wspaniałe!

Zresztą ja to widzę także i w pewnej mierze tutaj, we Włoszech. I we Włoszech stwierdzam również, ten Wasz ruch jest blisko Kościoła, ponieważ przy sposobności odwiedzin, czy to poszczególnych diecezji włoskich, czy zwłaszcza parafii rzymskich - bo jestem biskupem Rzymu, więc odwiedzam, czyli wizytuję parafie rzymskie - prawie w każdej parafii spotykam grupy harcerzy zaangażowanych w życie parafialne. Ten charakter religijno-wychowawczy, religijno-moralny Waszej organizacji, przy jej równoczesnej atrakcyjności dla młodzieży - jest wielkim dobrem ludzkości, wielkim dobrem Kościoła, jest wielkim, dobrem naszego społeczeństwa.

Tradycja abstynencji harcerskiej - właśnie ten Dziesiąty punkt Prawa - jest może dzisiaj jeszcze bardziej wymowna niż kiedykolwiek, jeszcze bardziej potrzebna jako świadectwo wobec społeczeństwa. W ogóle jest potrzebne świadectwo tego stosunku do życia, które harcerstwo kształtuje i wyzwała w młodym człowieku, tego pozytywnego twórczego stosunku do życia, tej radości życia, która się bierze z obcowania z dziełem Stworzenia, z przyrodą. Która się bierze z wewnętrznej czystości, ze szlachetnej intencji, z czystego sumienia.

Myślę, że to wszystko należy do dziedzictwa ruchu harcerskiego na całym świecie, a na pewno - w Polsce.

Dlatego też bardzo dziękuję Wam za te odwiedziny, za chwile spędzone tu ze mną w Castel Gandolfo i, oczywiście za Waszą pielgrzymkę do Rzymu.

Korzystając, ze sposobności tej pielgrzymki, tego spotkania - przekazuję równocześnie wszystkim druhnom i druhom Waszej organizacji, Waszego Związku w Polsce - zarówno pozdrowienie, jak i błogosławieństwo.

Zeszłego roku, kiedy byłem na Jasnej Górze i prowadziłem apel wieczorny, zwróciłem uwagę na to, że słowo główne tego apelu, jego słowo  wiodące: "Jestem przy Tobie, pamiętam - czuwam!" - jest słowem harcerskim, wziętym z tradycji harcerskiej. Tak bardzo ta tradycja jest i polska, i chrześcijańska.

Więc przekazując to pozdrowienie i błogosławieństwo wszystkim harcerzom w Polsce równocześnie życzę Im, ażeby Prawo harcerskie, całe Prawo harcerskie, i to zwięzłe "Czuwaj!", pozostało słowem wywoławczym dla tego wszystkiego, co jest dobre i szlachetne w naszych dziejach i w naszych duszach - a zwłaszcza naszej młodzieży.

Proszę, ażebyście drodzy Druhowie i Druhny - te słowa moje przekazali wszystkim Waszym druhnom i druhom w całej Polsce.

(Tekst autoryzowany przez Ojca Świętego.)

 /Gawęda Ojca Świętego wygłoszona 6 września 1984 roku przy ognisku harcerskim w Castel Gandolfo./

---------------------------

Nr HR-a:  II/2016

poprzednio - 10/1989