Nawigacja
Specjalności - kiedy JUŻ TAK a kiedy JUŻ NIE

Na przełomie lata i jesieni 2015, z wielomiesięcznym opóźnieniem, pojawiła się instrukcja GK ZHP dotyczącą funkcjonowania  gromad, drużyn, kręgów i klubów.

Upchnięto tam uregulowania zawarte dotychczas w kilku instrukcjach. Między innymi w instrukcjach dotyczących specjalności. Powoli oswaja się z nią kadra instruktorska ZHP.

W ostatnich tygodniach do instruktorów Wydziału Wsparcia Specjalnościowego GK ZHP zwraca się kadra ZHP (komendanci hufców oraz drużynowi i instruktorzy specjalnościowi) z następującym problemem, który można sprowadzić do pytania:

Gdzie statystyczny komendant hufca znajdzie podstawy, pozwalające rozróżnić sytuację której dotyczy pkt 59 (oraz 60)  instrukcji GK, od sytuacji której dotyczy pkt 16 uchwały RN ?

Tzn.  na podstawie czego będzie wiedział, że JUŻ jest to „realizowanie specjalności” które musi ogłosić w rozkazie (pkt 60 uchw.GK),

a kiedy jest to TYLKO „stosowanie elementów programu specjalności” czego nie musi, a nawet nie może ogłosić w rozkazie.

I podobnie – kiedy JUŻ NIE JEST to  „realizowanie specjalności”, co też musi ogłosić w rozkazie (jeśli nie pomogły działania naprawcze).

 

Instrukcja GK

Uchwała RN

55. Gromada/drużyna może realizować specjalność harcerską, rozumianą jako sposób realizacji programu harcerskiego opartego na metodzie i metodykach harcerskich, wzbogacony o treści charakterystyczne dla danego rodzaju aktywności.

Szczegółowe zasady prowadzenia wychowania w harcerskich specjalnościach określone są w odrębnych przepisach.

 

>>> czyli w jakich ? Bo na pewno nie w uchwale RN ZHP (jak sugerują  niektórzy) gdyż w uzasadnienu do uchwały RN zapisano wyraźnie że: 

(...) Treść uchwały definiuje podstawowe zasady, którymi należy kierować się przy realizacji wychowania w harcerskich specjalnościach.

    Szczegółowe uwarunkowania zostaną ujęte w stosownych instrukcjach, do opracowania których Rada Naczelna ZHP zobowiązuje niniejszą uchwałą Główną Kwaterę ZHP. (...) 

Tylko że GK ZHP z tego obowiązku, do chwili obecnej, się nie wywiązała.

Definicja specjalności
2. Specjalności harcerskie są elementem programu harcerskiego opartego na metodzie i metodykach grup wiekowych, wzbogaconego o treści charakterystyczne dla danego rodzaju aktywności ludzkiej. 
3. Specjalności harcerskie opierają się na uzupełnieniu lub częściowym zastąpieniu tradycyjnych technik harcerskich działaniami związanymi z dziedziną ludzkiej aktywności wybraną za podstawę danej specjalności.
4. Specjalności harcerskie stanowią narzędzie do realizacji celów ZHP, w tym: 
a) wspierają rozwój zainteresowań członków ZHP,
b) wykorzystują zainteresowania członków ZHP do osiągania celów wychowawczych,
c) uatrakcyjniają program, 
d) pozwalają członkom ZHP zdobyć konkretne umiejętności przydatne w życiu,
e) przyczyniają się do budowania wizerunku ZHP jako atrakcyjnej, nowoczesnej organizacji harcerskiej, 
f) oferują kadrze i starszyźnie dodatkową ścieżkę rozwoju.

 

56. Założeniem stosowania specjalności jest długofalowa praca metodyczna, w której tradycyjne techniki harcerskie zostały uzupełnione lub częściowo zastąpione działaniami związanymi z przedmiotem specjalności, tak by powstały system umożliwiał stymulowanie wszechstronnego rozwoju członków gromady/drużyny.

57. Rozpoczęcie realizowania specjalności harcerskiej w gromadzie/drużynie może nastąpić w dowolnym momencie jej istnienia i wymaga zgody właściwego komendanta.

 

Program specjalnościowy
5. Specjalności harcerskie stanowią część programu ZHP.
6. Podstawą działania specjalności jest długofalowa praca wychowawcza, gdzie zdobywanie i wykorzystywanie umiejętności specjalnościowych jest podporządkowane celom wychowawczym.
7. Z uwagi na wymogi dotyczące wyszkolenia kadry i wychowanków planowanie pracy specjalności musi mieć charakter długofalowy – wieloletni.
8. W podstawowych jednostkach organizacyjnych specjalnościowych w pracy wychowawczej wykorzystuje się wszystkie elementy metody harcerskiej, uzupełnione o działania charakterystyczne dla danej specjalności.
9. Wewnętrzne programy szkoleń specjalnościowych winny w miarę możliwości umożliwiać zdobywanie uprawnień zewnętrznych.
10. Wychowywanie kadry jednostek specjalnościowych winno obejmować równolegle rozwój harcerski/instruktorski i kształcenie specjalnościowe. Kształcenie specjalnościowe ma charakter wspomagający i zależnie od uwarunkowań może być realizowane siłami środowiska, w ramach przedsięwzięć kształceniowych ZHP na różnych poziomach struktury lub w podmiotach zewnętrznych.

 

59. Gromada/drużyna chcąca realizować specjalność musi:

1) wykazać, że kwalifikacje osób prowadzących działania specjalnościowe (kadry jednostki lub współpracowników zewnętrznych) umożliwią realizowanie działań specjalnościowych w sposób nie zagrażający bezpieczeństwu członków jednostki oraz osobom postronnym;

2) przedstawić sposób realizacji celów wychowawczych ZHP przy użyciu instrumentów metodycznych ZHP oraz działań i narzędzi wybranej specjalności (tj. włączenia działań i narzędzi specjalnościowych w system narzędzi wychowawczych opisany w Systemie Metodycznym ZHP).

 

Jednostki i zespoły specjalnościowe
11. Działania specjalnościowe prowadzone są w podstawowych jednostkach organizacyjnych, działających zgodnie z harcerskim systemem wychowawczym, oraz w klubach specjalnościowych.
12. Poza wymogami odpowiedniej instrukcji, specjalnościowa podstawowa jednostka organizacyjna musi spełniać następujące warunki:
1. Kadra jednostki ma umiejętności i kwalifikacje pozwalające realizować działania specjalnościowe w sposób bezpieczny.
2. Kadra jednostki dba o podnoszenie swoich kwalifikacji w obszarze specjalności.
3. Program pracy jednostki zawiera działania specjalnościowe.
(...)

14. Jednostki specjalnościowe podlegają nadzorowi metodycznemu i organizacyjnemu na zasadach ogólnych.
(...)

16. Elementy programu specjalności mogą być stosowane poza środowiskami danej specjalności w celu wzbogacenia programu innych jednostek o dodatkowe atrakcyjne elementy.

 

60. Właściwy komendant stwierdza spełnienie przez gromadę/drużynę wymagań określonych w p. 59 i ogłasza ją w rozkazie jednostką specjalnościową.

61. Wymagania określone w p. 59 muszą być spełnione w każdym momencie pracy gromady/drużyny specjalnościowej.

 


17. Zespoły specjalnościowe działające na poziomie hufca, chorągwi lub GK ZHP powoływane są w odpowiedzi na potrzeby jednostek działających w obrębie danego poziomu struktury ZHP. Zespoły takie mają za zadanie:
a) wspierać pracę wychowawczą jednostek specjalnościowych,
b) reprezentować interesy jednostek specjalnościowych,
c) pełnić funkcję doradczą w stosunku do właściwych komend lub GK ZHP, 
d) promować i wspierać działania specjalnościowe.

 

Postanowienia końcowe
18. Rada Naczelna ZHP zobowiązuje Główną Kwaterę ZHP do dostosowania regulaminów regulujących funkcjonowanie specjalności harcerskich do postanowień niniejszej Uchwały w terminie do 31 grudnia 2014 r. 
19. Rada Naczelna ZHP zobowiązuje Główną Kwaterę ZHP do uwzględnienia szkoleń specjalnościowych i kształcenia kadry specjalnościowej w dokumentach regulujących pracę z kadrą w ZHP do 31 grudnia 2014 r.

 

UZASADNIENIE   (do uchwały RN)

(...) Treść uchwały definiuje podstawowe zasady, którymi należy kierować się przy realizacji wychowania w harcerskich specjalnościach.

    Szczegółowe uwarunkowania zostaną ujęte w stosownych instrukcjach, do opracowania których Rada Naczelna ZHP zobowiązuje niniejszą uchwałą Główną Kwaterę ZHP. (...) 

(>>> UZASADNIENIE jest to nieodłączny i integralny element uchwał RN) 

(>>> i jeszcze jedna ważna kwestia – uchwała RN była podjęta w warunkach obowiązywania dotychczasowej Uchwały Głównej Kwatery ZHP nr 57/2011 z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie zatwierdzenia „Zasad pracy specjalności w jednostkach harcerskich”. Istotny, dla obecnej sytuacji, jest końcowy zapis uchwały GK:

(...) 5.3. Szczegółowe kryteria poszczególnych specjalności określają inspektoraty specjalnościowe przy akceptacji kierownika Wydziału Specjalności GK ZHP. O ile inspektorat nie funkcjonuje kryteria określa Wydział Specjalności GK ZHP. Szczegółowe kryteria poszczególnych specjalności podlegają ogłoszeniu w rozkazie Naczelnika ZHP.(...)

W obecnej instrukcji GK takiego zapisu nie ma. I nie ma innych zapisów które by można uznać za „szczegółowe uwarunkowania” czy też które pozwoliłyby na rozróżnić „realizowanie specjalności” od „stosowania elementów programu specjalności”. )

Jak widać z powyższego zestawienia brak "narzędzia" który pozwoliłby jasno roztrzygnąć ewentualny spór między drużynowym a komendantem.

Instruktorzy Wydziału Wsparcia Specjalnościowego już wiosną 2015 zaproponowali sprecyzowanie "minimum specjalnościowego". Podkreślam - minimum.

Zaproponowali by miało to formę dezyzji Naczelnika ZHP choć równie dobrze może być to element uchwały GK ZHP dot zasad funkcjonowania jednostek (drużyn/klubów).

======================

1. Stosownie do wymogu określonego w Uchwale nr 12/XXXVIII Rady Naczelnej ZHP z dnia 24 maja 2014 r.w sprawie sposobu realizacji wychowania w harcerskich specjalnościach - "... 12. 3. Program pracy jednostki zawiera działania specjalnościowe ... ", polecam właściwym komendantom niezwłocznie zadbać, aby programy pracy jednostek specjalnościowych spełniały "minima specjalnościowe", tzn. każda harcerska jednostka specjalnościowa [danej specjalności] ma: 

* corocznie zorganizować przynajmniej jedną formę szkoleniową z zakresu [danej specjalności], 

* corocznie zorganizować przynajmniej jedną formę popularyzacji z zakresu [danej specjalności], 

* utrzymywać stałą współpracę z organizacją/instytucją lub społecznością zajmującą propagowaniem [danej specjalności] lub szkoleniem w [danej specjalności], 

* utrzymywać stały kontakt z właściwym dla [danej specjalności] zespołem specjalnościowym GK ZHP lub upoważnionym zespołem specjalnościowym właściwej komendy (upoważnionym przez kierownika wydziału GK ZHP właściwego dla [danej specjalności]), 

* stworzyć warunki, aby każdy członek drużyny, corocznie, zdobył co najmniej jedną sprawność [danej specjalności] lub uprawnienie specjalistyczne z zakresu [danej specjalności] albo osiągnął kolejny poziom wiedzy i umiejętności z zakresu [danej specjalności] (indywidualnie określony wspólnie z drużynowym).  

2. Ponadto, przypominam iż zgodnie z w/w uchwałą:

- podstawą działania specjalności jest długofalowa praca wychowawcza, gdzie zdobywanie i wykorzystywanie umiejętności specjalnościowych jest podporządkowane celom wychowawczym;

- z uwagi na wymogi dotyczące wyszkolenia kadry i wychowanków planowanie pracy specjalności musi mieć charakter długofalowy – wieloletni;

- w podstawowych jednostkach organizacyjnych specjalnościowych w pracy wychowawczej wykorzystuje się wszystkie elementy metody harcerskiej, uzupełnione o działania charakterystyczne dla danej specjalności;

- wewnętrzne programy szkoleń specjalnościowych winny w miarę możliwości umożliwiać zdobywanie uprawnień zewnętrznych;

- wychowywanie kadry jednostek specjalnościowych winno obejmować równolegle rozwój harcerski/instruktorski i kształcenie specjalnościowe;

- kształcenie specjalnościowe ma charakter wspomagający i zależnie od uwarunkowań może być realizowane siłami środowiska, w ramach przedsięwzięć kształceniowych ZHP na różnych poziomach struktury lub w podmiotach zewnętrznych;

- kadra jednostki ma umiejętności i kwalifikacje pozwalające realizować działania specjalnościowe w sposób bezpieczny;

- kadra jednostki dba o podnoszenie swoich kwalifikacji w obszarze specjalności.

=======================

Wobec oporów niektórych osób z tzw. kręgów decyzyjnych, jesienią 2015, instruktorzy WWS zaproponowali inne rozwiązanie - czyli uzupełnienie uchwały GK:
===============
59. Gromada/drużyna chcąca realizować specjalność musi:

1) wykazać, że kwalifikacje osób prowadzących działania specjalnościowe (kadry jednostki lub współpracowników zewnętrznych) umożliwią realizowanie działań specjalnościowych w sposób nie zagrażający bezpieczeństwu członków jednostki oraz osobom postronnym;

2) przedstawić sposób realizacji celów wychowawczych ZHP przy użyciu instrumentów metodycznych ZHP oraz działań i narzędzi wybranej specjalności (tj. włączenia działań i narzędzi specjalnościowych w system narzędzi wychowawczych opisany w Systemie Metodycznym ZHP).

3) stosownie do wymogu określonego w Uchwale nr 12/XXXVIII Rady Naczelnej ZHP z dnia 24 maja 2014 r.w sprawie sposobu realizacji wychowania w harcerskich specjalnościach - "... 12. 3. Program pracy jednostki zawiera działania specjalnościowe ... ".

- programy pracy jednostek specjalnościowych muszą spełniać "minima specjalnościowe", tzn. każda harcerska jednostka specjalnościowa [danej specjalności] ma:

* stworzyć warunki, aby każdy członek drużyny, corocznie, zdobył co najmniej jedną sprawność [danej specjalności] lub uprawnienie specjalistyczne z zakresu [danej specjalności] albo osiągnął kolejny poziom wiedzy i umiejętności z zakresu [danej specjalności] (indywidualnie określony wspólnie z drużynowym),

* corocznie zorganizować przynajmniej jedną formę szkoleniową z zakresu [danej specjalności],

* corocznie zorganizować przynajmniej jedną formę popularyzacji z zakresu [danej specjalności],

* utrzymywać stałą współpracę z organizacją/instytucją lub społecznością zajmującą propagowaniem [danej specjalności] lub szkoleniem w [danej specjalności],

* [wariant 1] utrzymywać stały kontakt z właściwym dla [danej specjalności] zespołem specjalnościowym GK ZHP lub upoważnionym zespołem specjalnościowym właściwej komendy (upoważnionym przez kierownika wydziału GK ZHP właściwego dla [danej specjalności]).

* [wariant 2] utrzymywać stały kontakt z właściwym dla [danej specjalności] zespołem specjalnościowym GK ZHP lub innej właściwej komendy ZHP.

=======================

Aktualnie GK ZHP zastanawia się, czy i jak rozwiązać sygnalizowany problem. 

Redakcja HR-a będzie sie temu pilnie przyglądać, jednocześnie zapraszamy czytelników do komentarzy (pod artykułem) lub dyskusji na naszym redakcyjnym Facebook-owym profilu.  

 

SKRZĘTNY  GAWRON

 


 

Nr HR-a:  I/2016



Social Sharing: Facebook Google Tweet This

Brak komentarzy. Może czas dodać swój?
Dodaj komentarz
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.